Fotografisch geheugen 104 verschenen

Juni 2021

Thema: Beeldhonger

32 pagina’s, € 12,- incl. portokosten, te bestellen via

voorzitter@fotogenootschap.nl .

Eens in de zoveel tijd komt het voor dat een editie van
Fotografisch geheugen is gekoppeld aan een speciale gebeurtenis of een specifiek evenement. Dit is zo’n editie. Themanummer Beeldhonger houdt verband met het online symposium Open Up the Morgue! How Press Photo Archives are Enabling a New History of Photojournalism, dat op 2 juli 2021 door het Rijksmuseum is georganiseerd. Verwijzend naar de Photo Morgue, het legendarische fotoarchief van The New York Times, spitst het symposium zich toe op het gebruik van persfotoarchieven bij het onderzoek naar de geschiedenis van de fotojournalistiek. Dankzij de online publicatie van persfotoarchieven in het afgelopen decennium is een nieuw onderzoeksterrein ontstaan dat miljoenen ter dood veroordeelde persfoto’s nieuw leven inblaast.

Samen met gasthoofdredacteur Saskia Asser sloeg de redactie de handen ineen om tot een prikkelende en gevarieerde inhoud te komen die recht doet aan het ruime umfeld van persfotoarchieven in Nederland. In hun uitgebreide bijdrage bespreken Saskia Asser en Elwin Hendrikse het belang van die archieven en de opkomst en werking van de nieuwsfoto in de wereldwijde beeldindustrie van de twintigste eeuw. Er wordt ingezoomd op de beeldhonger van kranten, tijdschriften en reclamebureaus en op één van de grootste collecties op het gebied van fotojournalistiek en documentaire fotografie ter wereld, namelijk die van het Nationaal Archief.

Verderop in dit nummer vindt u een eerste inventarisatie van persfotoarchieven in Nederland, vertelt Vincent Mentzel over zijn beroepspraktijk als fotojournalist van Den Haag tot China, maken we kennis met the wisdom of the crowd in Twente en Groningen, Het Peerd van Ome Loeks in de Groninger Archieven, de werelden van Gérard Klijn en Chas Gerretsen en de geschiedenis van dertig jaar ontsluiting en beheer door het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis aan de hand van het negatievenarchief van Ben van Meerendonks Algemeen Hollands Fotopersbureau. Het slotwoord is aan Jesse van Dijl. In de voetsporen van Piet Jonker voert hij ons mee naar Anna Paulowna, waar de weergoden het (in een zekere Appetite for Destruction) hebben gemunt op de winkel van Neuvel.

Inhoudsopgave:

Redactioneel
Smaakmakers in de voorraadkast
— door Sara Keijzer

De onontgonnen goudmijn van ons
visuele geheugen

Het belang van persfotoarchieven, een eerste
inventarisatie in Nederland en een blik op de
collectie van het Nationaal Archief
— door Saskia Asser en Elwin Hendrikse

Persfotoarchieven in Nederland
Een overzicht per 1 mei 2021

Licht en donker in Den Haag en China
In gesprek met Vincent Mentzel

— door Mattie Boom

Going Local
Het fotoarchief van De Twentsche
Courant Tubantia ontsloten

— door Saskia Asser

Going Local
Het beeld van Groningen: collecties
online beschikbaar maken

— door Dineke van der Wal

Speuren in digitale archieven
Groninger Archieven

— door Jeanette Wagenaar

Het AHF: open voor iedereen

— door Frank de Jong

Chas Gerretsen in de hoofdrol: de
ontsluiting van een persfotoarchief

— door Cobie Hijma en Loes van Harrevelt

Uitgelicht
De wereld van Gérard Klijn

— door Marieke Smulders

Beeldestafette
De winkel van Neuvel onder water
— De keuze van Jesse van Dijl

De Twentsche
Courant Tubantia ontsloten

— door Saskia Asser

Going Local
Het beeld van Groningen: collecties
online beschikbaar maken

— door Dineke van der Wal

Speuren in digitale archieven
Groninger Archieven

— door Jeanette Wagenaar

Het AHF: open voor iedereen

— door Frank de Jong

Chas Gerretsen in de hoofdrol: de
ontsluiting van een persfotoarchief

— door Cobie Hijma en Loes van Harrevelt

Uitgelicht
De wereld van Gérard Klijn

— door Marieke Smulders

Beeldestafette
De winkel van Neuvel onder water
— De keuze van Jesse van Dijl