Vijfentwintigduizendste boek bibliotheek Nederlands Fotomuseum ingeschreven aan de keukentafel

door Sjef van Duin

Foto: Esther Zitman

Dat deze heuglijke gebeurtenis, de inschrijving van het vijfentwintigduizendste boek, noodgedwongen thuis bij de bibliothecaris moest plaatsvinden maakte het niet minder bijzonder. Ieder ingeschreven boek in de bibliotheek van het Nederlands Fotomuseum krijgt een exemplaarsticker met een nummer op volgorde en een eigen barcode. Ik wilde iets bijzonders verzinnen om met boek 25.000 de aandacht op de bibliotheek en zijn bijbehorende online catalogus te vestigen (http://fotografiebibliotheek.nl).

Hans Zonnevijlle, oprichter van de bibliotheek en tot 2012 als bibliothecaris aan het Nederlands Fotomuseum verbonden, begon in 1987 met het inschrijven van boeken toen hij werkzaam was voor Galerie Perspektief. Deze galerie bracht het gelijknamige blad uit waarin ook recencies van fotoboeken stonden. De recensies betroffen door hem gekochte boeken maar uitgeverijen die hun gepubliceerde boeken graag terug zagen in deze rubriek stuurden recensie-exemplaren op. De inmiddels goed gevulde boekenkast van Hans verhuisde mee naar de Witte de Withstraat waar het de basis vormde voor de bibliotheek van het Nederlands Foto Instituut. Inmiddels bestond het blad Perspektief niet meer maar met evenveel ijver schreef Hans boeken en tijdschriften in voor de bibliotheek. 

Door een goedgekeurde subsidie van het Ontwikkelings Bedrijf Rotterdam, dat Hans wist te overtuigen van het unieke karakter en belang ervan, werd de bijbehorende bibliotheekdatabase van intranet naar internet geholpen. http://fotografiebibliotheek.nl werd zo de eerste online bibliotheek database in Nederland.

De Fotovakschool in Apeldoorn, Huis Marseille en Foam in Amsterdam, Spaarnestad fotoarchief, destijds nog in Haarlem, en Noorderlicht in Groningen waren mede-participanten van het eerste uur. Onlangs heeft de Pennings Foundation in Eindhoven zich bij dit gezelschap aangesloten. Pennings mocht afgelopen december 5.500 titels verwelkomen uit de particuliere verzameling fotoboeken van Adrie Mennen.

Verdeeld over alle bibliotheken staan er momenteel zo’n 35.000 titels ingeschreven. In de Thesaurus zijn 54.000 fotografennamen en 3.600 trefwoorden opgenomen. Waarvan nu dus 25.000 titels in Rotterdam. Niet dat dat de gehele ‘lading dekt’ want door gebrek aan middelen en bijbehorende fte’s staan er nog eens zo’n 20.000 boeken op de plank te wachten om te worden ingeschreven. Hieronder ook de bijzondere verzameling van Jan Wingender die het museum met steun van het Mondriaan Fonds heeft verworven. Deze collectie bestaat uit 7.000 titels en is vooralsnog te vinden via een eigen beschrijving: https://www.nederlandsfotomuseum.nl/wp-content/uploads/2020/06/Inventarislijst-collectie-Jan-Wingender.pdf

Om het 25.000e ingeschreven boek te markeren, zocht ik naar een bijzondere titel. Dat is ‘Het onzichtbare boek’ van Elisabeth Tonnard uit 2012 geworden. Een boek waar niemand de inhoud van kent, dat zich makkelijk laat uitlenen en nooit zoek raakt. Ik zag mij wel voor een praktisch probleem gesteld: waar laat je de barcodesticker met het 25.000e jubelnummer? Dat werd een fles wijn die ik op verantwoorde wijze ben gaan aanbieden aan de bibliothecaris in ruste, Hans Zonnevijlle. Als ook de inhoud van deze fles onzichtbaar is gemaakt, blijft de fles in fraai houten kistje met exemplaar sticker deel uitmaken van de collectie van het Nederlands Fotomuseum.